بررسی اثرات اصلاح نظام یارانه مواد غذایی بر امنیت غذایی در ایران

با مطرح شدن بحث هدفمند سازی یارانه ها و اثبات ضرورت این امر در کشور، جای خالی معیار کمی مناسب برای بررسی اثرات تغذیه ای این سیاستها احساس شد. به منظور دسترسی به این معیار ابتدا با استفاده از مدل سیستم تقاضای ایده آل درجه-2 سانسور شده و داده های درآمد-هزینه خانوار سال 1384، به بررسی الگوی مصرفی خانوارهای شهری و روستایی پرداخته شد. در ادامه به محاسبه کشش های قیمتی کالری، پروتئین و کربوهیدرات برای 6 گروه از کالاهای یارانه ای پرداخته شد. این گروهها شامل نان، برنج، گوشت دام، لبنیات، روغن خوراکی و قند و شکر بودند. بمنظور تحلیل اثر تغییر قیمت مواد غذایی بر میزان مصرف عناصر مختلف سناریوهای مختلف تغییر قیمت طرح شد. نتایج مطالعه نشان داد که در بین کلیه کالاهای یارانه ای افزایش قیمت نان بیشترین تاثیر منفی را بر تمام عناصر غذایی مورد مطالعه دارد. در مقایسه با سایر کالاهای یارانه ای مورد مطالعه تاثیر حذف یارانه قند و شکر بر عناصر دریافتی خانوارهای هر دو جامعه کوچک و گاهی حتی مثبت است. بنابراین با در نظر داشتن امنیت غذایی برای حذف یارانه در میان کالاهای مورد بررسی قند و شکر از شرایط مناسب تری برخوردار است. نتایج نشان داد که تاثیر افزایش قیمت کالاهای یارانه ای در چارک های پایین درآمدی بیشتر از چارک های بالا درآمدی است.یافته ها نشان داد که حذف یارانه ها و افزایش قیمت کالاهای یارانه ای در جامعه روستایی باعث کاهش بیشتری در عناصر غذایی دریافتی خانوارها خواهد شد. همچنین مشخص شد حذف یارانه تمامی کالاهای منتخب و پرداخت نقدی معادل این تغییر، باعث کاهش عناصر دریافتی خانوارها می شود که این کاهش در گروههای درآمدی پایین بیشتر بود.